Ημερολόγιο ΙΙ – Αεροσκάφος Junkers 52 – Δεύτερη αποστολή (25 Μαΐου – 6 Ιουνίου 2009)

Πρώτη ημέρα (25 Μαΐου 2009)

Η πρώτη ομάδα της αποστολής στο χώρο πλήρωσης αερίων που ευγενικά παραχωρήθηκε από το Δήμο Κέας. Οι φιάλες ηλίου και οξυγόνου χορηγήθηκαν από την Air Liquide Hellas.

Πρώτη ημέρα του S/S Burdigala Project σήμερα (25.5.2009), την οποία μήνες τώρα περιμέναμε, αλλά σίγουρα όχι όπως τελικά εξελίχθηκε. Αν και η οργάνωση της αποστολής είχε μελετηθεί συστηματικά και με κάθε λεπτομέρεια, διάφοροι εξωτερικοί παράγοντες οδήγησαν στην προς το παρών διακοπή της. Δυο από τους παράγοντες αυτούς είναι τουλάχιστον καταλυτικοί για την περαιτέρω εξέλιξη της αποστολής μας.

Ο πρώτος αφορά τον τραγικό θάνατο του Carl Spencer στις 24 Μαΐου 2009, μια ημέρα πριν την έναρξη του S/S Burdigala Project. Ο θάνατος του Carl, ο οποίος συμμετείχε στην φετινή αποστολή στο ναυάγιο του Βρετανικού, έριξε σε βαρύ πένθος το νησί της Κέας και ειδικά τους δύτες της αποστολής του Βρετανικού και της δικιάς μας ομάδας.

Ο δεύτερος καταλυτικός παράγοντας είναι το πρόβλημα του καθεστώτος ιδιοκτησίας που προέκυψε την τελευταία στιγμή, θέτοντας τροχοπέδη από την πλευρά της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και του νομικού συμβούλου του Υπουργείου Πολιτισμού. Όπως μας ανακοινώθηκε, με τα νέα δεδομένα και μετά την ταυτοποίηση του πρώην Αγνώστου Ναυαγίου της Κέας σαν S/S Burdigala, το καθεστώς ιδιοκτησίας του ναυαγίου χρίζει περαιτέρω διευθέτησης.

Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την απαγόρευση κάθε είδους καταδυτικής δραστηριότητας στην περιοχή της βόρειας Κέας, λόγω του καταδυτικού ατυχήματος, οδήγησε στην μη πραγματοποίηση των προγραμματισμένων καταδύσεων. Μέχρι την διευθέτηση των προβλημάτων και την εύρεση λύσης, είμαστε αναγκασμένοι να παραμείνουμε, σύμφωνα με τις οδηγίες των αρχών, σε αναμονή. Θα σας κατατοπίσουμε με περισσότερες λεπτομέρειες για την εξέλιξη της αποστολής τις επόμενες ημέρες.

Σας ευχαριστούμε για την υπομονή σας, την κατανόηση σας, και την υποστήριξη σας.

Η ομάδα του S/S Burdigala Project

_______________________________________________________

Δεύτερη ημέρα (26 Μαΐου 2009)

Το άγνωστο αεροσκάφος της Κέας.

Δεύτερη ημέρα της αποστολής του S/S Burdigala Project, η οποία ξεκίνησε με επίσκεψη στο λιμεναρχείο Λαυρίου. Το αποτέλεσμα της συνάντησης με τους υπεύθυνους ήταν θετικό και έτσι προγραμματίστηκε για αύριο η πρώτη κατάδυση της αποστολής στο ναυάγιο του αεροσκάφους, αγνώστων στοιχείων, το οποίο εντοπίστηκε από την ομάδα μας κατά την διάρκεια των καταδύσεων που πραγματοποίησε μέσα στα πλαίσια του Kea Dive Expedition.

Το αεροσκάφος, το οποίο θεωρείται ότι έχει άνοιγμα πτερυγίων γύρω στα 26 μέτρα και μήκος ατράκτου γύρω στα 20 μέτρα, βρίσκεται βυθισμένο σε βάθος που κυμαίνεται ανάμεσα στα 62 έως 65 μέτρα. Πέρα από μια πολύ καλή απεικόνιση από τον πλευρικό σαρωτή του Πανεπιστημίου Πατρών, δεν διαθέτουμε καμία άλλη πληροφορία. Ελπίζουμε ότι αύριο θα καταφέρουμε να το καταδυθούμε και να τραβήξουμε τις πρώτες φωτογραφίες που πιθανώς θα οδηγήσουν στην ταυτοποίηση του.

Αν και το κλίμα εξακολουθεί να είναι βαρύ στην Κέα, λόγω της απώλειας του Carl Spencer και της απαγόρευσης καταδύσεων στη διεθνή καταδυτική ομάδα του Βρετανικού, το γεγονός της αυριανής μας κατάδυσης στο ναυάγιο του αγνώστου αεροσκάφους αναζωογονεί τις ελπίδες μας για την γρήγορη διευθέτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του S/S Burdigala, το οποίο θα μας επιτρέψει την συνέχιση της καταδυτικής έρευνας στο ναυαγισμένο πλοίο.

Ελπίζουμε αύριο να είμαστε σε θέση να σας πληροφορήσουμε για την κατάσταση του αγνώστου αεροσκάφους, καθώς και να αναρτήσουμε τις πρώτες φωτογραφίες που ευελπιστούμε να προκύψουν από τις αυριανές μας καταδύσεις.

_______________________________________________

Τρίτη ημέρα (27 Μαΐου 2009)

Θάλαμος διακυβέρνησης του αεροσκάφους. Διακρίνονται τα καθίσματα των πιλότων, τα οποία βρίσκονται ακόμα σε καλή κατάσταση.

Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί από την Κορησσία, το λιμάνι της Τζιάς, με κατεύθυνση το σημείο που είχαμε εντοπίσει το αγνώστου ταυτότητας αεροσκάφος κατά την διάρκεια του Kea Dive Expedition τον Σεπτέμβριο του 2008. Ο καιρός ήταν σχετικά καλός με βορειοανατολικό άνεμο της τάξεως των τριών Beaufort και θάλασσα ελαφρώς τεταραγμένη. Μετά από αρκετή ώρα έρευνας εντοπίσαμε ένα ανεπαίσθητο σήκωμα στον βυθό, και αφού σημαδέψαμε το σημείο με την γραμμή κατάδυσης, ετοιμάστηκε η πρώτη ομάδα αποτελούμενη από τους Βασίλη Μαύρο, Δαμιανό Βερόπουλο και Δημήτρη Γκαλών, για να καταδυθεί. Σκοπός ήταν να διαπιστωθεί αν το σήκωμα που φαινόταν στο ηχοβολιστικό μηχάνημα, ήταν πράγματι το αεροπλάνο που αναζητούσαμε.

Οι Δημήτρης Γκαλών και Βασίλης Μαύρος στο μπαλόνι της καταδυτικής γραμμής.

Η πρώτη ομάδα καταδύθηκε στα 65 μέτρα βάθος, όπου διαπίστωσε ότι λόγω του ρεύματος, της τάξεως των τριών κόμβων, η γραμμή κατάδυσης είχε ξεσύρει από το αρχικό σημείο. Στην συνέχεια τοποθετήθηκε ένας μίτος με τον οποίο, έχοντας σαν σημείο αναφοράς την καταδυτική γραμμή, πραγματοποιήθηκε περιμετρική έρευνα η οποία ήταν επιτυχής, καθώς μας οδήγησε στο αεροσκάφος που αναζητούσαμε.

Το πρόσθιο τμήμα της ατράκτου, του αγνώστου αεροπλάνου της Κέας με τον αριστερό κινητήρα και την έλικα.

Το αεροπλάνο, του οποίου ο άξονας έχει κατεύθυνση νοτιοδυτική και το βαθύτερο σημείο του βρίσκεται στα 68 μέτρα, είναι άψογο. Δεν έχει κανένα σπάσιμο, δεν του λείπει κανένα μέρος και έχει τρεις κινητήρες, εκ των οποίων ο ρυγχαίος είναι γερμένος προς τον βυθό αλλά παραμένει ακόμα ενωμένος με την άτρακτο του αεροσκάφους. Το αεροπλάνο φέρει οπλισμό, εντοπίσαμε ένα πολυβόλο, και στο επάνω τμήμα του, στην σκεπή, διακρίνεται ο κενός χώρος της φρακτής, το σκέπασμα της οποίας βρίσκεται πεσμένο στον βυθό, ακριβώς δίπλα από την αριστερή πλευρά της ατράκτου του αεροσκάφους. Πιθανώς από την φρακτή αποβιβάστηκαν οι επιβαίνοντες μετά την προσθαλάσσωση του αεροπλάνου.

Το άνοιγμα της φρακτής, ιδωμένο από την επάνω πλευρά του αεροσκάφους.

Δυστυχώς η αναζήτηση του αεροσκάφους σε συνδυασμό με το πλάνο κατάδυσης, δεν μας άφησε αρκετό χρόνο ώστε να πραγματοποιήσουμε διείσδυση στο εσωτερικό του ναυαγίου. Ευελπιστούμε ότι θα πραγματοποιηθεί τις επόμενες ημέρες.

Ο κύριος κορμός της ατράκτου του αεροσκάφους.

Βρισκόμενη η πρώτη ομάδα, μετά την ανάδυση, στην επιφάνεια διαπίστωσε ότι ο άνεμος είχε δυναμώσει φτάνοντας την ένταση των έξη Beaufort. Η επιβίβαση των μελών της ομάδας και του εξοπλισμού της, στο καταδυτικό σκάφος της αποστολής, ήταν ίσως το πιο δύσκολο κομμάτι της σημερινής ημέρας. Η ομάδα επιφανείας καθώς και ο δύτης ασφαλείας, οι οποίοι είχαν επιμερισθεί την ευθύνη και την υποστήριξη των δυτών, αντεπεξήλθαν με πέραν του δέοντος συνέπεια στον δύσκολο ρόλο τους.

Οι δύτες της πρώτης καταδυτικής ομάδας επιβιβάζονται, κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες, στο καΐκι Μπενίτος, το οποίο αποτελεί την καταδυτική πλατφόρμα της αποστολής.

Η αλλαγή του καιρού και ο δυνατός άνεμος οδήγησαν δυστυχώς στην ματαίωση της κατάδυσης που είχε προγραμματιστεί για την δεύτερη καταδυτική μας ομάδα. Ελπίζουμε τις επόμενες ημέρες στην βελτίωση του καιρού, έτσι ώστε να συνεχίσουμε την έρευνα στο από εμάς θεωρούμενο ΑΓΝΩΣΤΟ αεροσκάφος της Κέας.

Το ουραίο πτερύγιο του αεροσκάφους, προβάλει μέσα από το μυστηριακό φως του βυθού.

_______________________________________________

Τέταρτη ημέρα (28 Μαΐου 2009)

Ο δυνατός βορειοανατολικός άνεμος που μας εμπόδισε το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας (Τετάρτη) να καταδυθούμε, συνεχίζεται και σήμερα. Η ένταση του παρέμεινε σταθερή ανάμεσα στα πέντε με έξι Beaufort. Η ομάδα μας προετοιμάστηκε για την επόμενη ημέρα (Παρασκευή), καθώς το δελτίο καιρού έδειξε βελτίωση των καιρικών συνθηκών. Εκτός αυτού αύριο είναι η μεγάλη ημέρα για εμάς λόγω της απάντησης που θα λάβουμε από την Διεύθυνση της Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σε σχέση με την αποστολή μας η οποία όπως μας δηλώθηκε έχει να κάνει με την διευκρίνηση του καθεστώτος ιδιοκτησίας του πλοίου S/S Burdigala. Ας ελπίσουμε ότι όλα θα πάνε καλά.

____________________________________________________

Πέμπτη ημέρα (29 Μαΐου 2009)

Το εσωτερικό του κυρίως διαμερίσματος του αεροσκάφους. Στο βάθος διακρίνεται η πόρτα που οδηγεί στο πιλοτήριο και δίπλα της το κάθισμα του ασυρματιστή.

Σήμερα ξυπνήσαμε πολύ νωρίς, στις έξη, καθώς ο καιρός ήδη από το βράδυ της προηγούμενης ημέρας είχε καλυτερεύσει. Με μια θάλασσα καθρέφτη και παντελή έλλειψη ανέμου, ξεκινήσαμε για το σημείο κατάδυσης. Σκοπός της σημερινής καταδυτικής ημέρας ήταν η διείσδυση στο εσωτερικό του αεροσκάφους με σκοπό την περαιτέρω έρευνα του. Η πρώτη καταδυτική ομάδα, αποτελούμενη από τους Γιάννη Πρωτόπαππα, Γιώργο Βανδώρο και Σταύρο Αποσπόρη, έπεσε στο νερό στις οκτώ η ώρα. Ο Γιάννης Πρωτόπαππας έκανε την πρώτη διείσδυση και ακολούθησε αμέσως μετά η δεύτερη ομάδα, αποτελούμενη από τους Βασίλη Μαύρο, Δαμιανό Βερόπουλο και Δημήτρη Γκαλών, ο οποίος πραγματοποίησε την δεύτερη διείσδυση στο αεροσκάφος.

Το σημείο εισόδου στα ενδότερα του αεροπλάνου, η φρακτή της οροφής, φωτίζεται από δύο δύτες.

Κατά την διάρκεια της διείσδυσης εντοπίστηκε ο ασύρματος του αεροπλάνου, καθώς και η γυροσκοπική βάση του πολυβόλου, το οποίο βρίσκεται τοποθετημένο στο πίσω μέρος του αεροσκάφους. Επίσης στην δεξιά πλευρά του κυρίως χώρου, ακριβώς πίσω από το πιλοτήριο, βρέθηκε ο ασύρματος του αεροπλάνου και το κάθισμα του ασυρματιστή. Σίγουρα θα χρειαστεί καιρός για την ταυτοποίηση του αγνώστου αεροσκάφους, καθώς χρειάζονται περαιτέρω στοιχεία τα οποία θα πρέπει να εκτιμηθούν από τους ειδικούς με τους οποίους η ομάδα μας βρίσκεται σε συνεχή επαφή. Ένα από τα στοιχεία αυτά είναι η μεταλλική πλακέτα που πιθανώς φέρει το αεροσκάφος στην αριστερή εξωτερική πλευρά του, κάτω από το πιλοτήριο. Στην περαιτέρω εξωτερική έρευνα, διαπιστώθηκε ότι οι έλικες όλων των κινητήρων δεν έχουν στραβώσει, γεγονός από το οποίο μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι κατά την διάρκεια της προσθαλάσσωσης οι κινητήρες δεν ήταν εν κινήσει.

Το σημείο εισόδου στο πίσω μέρος του αεροπλάνου. Μετά την είσοδο, προς τα αριστερά, βρίσκεται ο χώρος όπου είναι τοποθετημένος ο γυροσκοπικός μηχανισμός του πολυβόλου.

Κατά την διάρκεια της ημέρας λάβαμε και την απάντηση από την Διεύθυνση της Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, σε σχέση με το κυρίως αντικείμενο της καταδυτικής μας αποστολής, το πλοίο S/S Burdigala. Δυστυχώς για μας, το συμβούλιο το οποίο θα εξέταζε το καθεστώς ιδιοκτησίας του ναυαγισμένου πλοίου, δεν είχε απαρτία με αποτέλεσμα η λήψη απόφασης να μεταφερθεί για την επόμενη Πέμπτη, 4 Ιουνίου 2009. Δυστυχώς ο περιορισμένος χρόνος και η οικονομική ευχέρεια των μελών της αποστολής, η οποία αποτελείται από ερασιτέχνες αυτοδύτες, αφαιρεί την δυνατότητα στην ομάδα μας να αντεπεξέλθει στις νέες αυτές συνθήκες με αποτέλεσμα να μεταθέσει το S/S Burdigala Project για την άνοιξη του 2010. Παρ΄ όλα αυτά η ομάδα μας θα παραμείνει στην Κέα καταδυόμενη στο άγνωστο αεροσκάφος, μέχρι να συλλέξει το υλικό που χρειάζεται για την ταυτοποίηση του. Στο τέλος της αποστολής θα αναρτηθεί μια μικρή χρονολογική έκθεση, όχι μόνο για τα αίτια αλλά και για τα προβλήματα που προέκυψαν με τις αρχές κατά την διάρκεια της προετοιμασίας του S/S Burdigala Project.

Ελπίζουμε οι αναγνώστες μας, πέρα από την σίγουρη απογοήτευση τους για την μη πραγματοποίηση των προγραμματισμένων καταδύσεων στο ναυάγιο του S/S Burdigala, να βρουν ανάλογο ενδιαφέρον και στην περιγραφή και τις φωτογραφίες των καταδύσεων στο άγνωστο αεροσκάφος της Κέας.

Σας ευχαριστούμε για την υποστήριξη σας και την εμπιστοσύνη σας στην προσπάθεια μας.

_______________________________________________________

Έκτη ημέρα (30 Μαΐου 2009)

Ο κύριος στόχος της σημερινής ημέρας ήταν η έρευνα για την ανεύρεση του αριθμού κατασκευής του αεροπλάνου, το οποίο πιθανολογείται να είναι γερμανικό. Την απάντηση βέβαια θα δώσουν οι ειδικοί όταν αποπερατωθούν οι καταδυτικές και ιστορικές έρευνες. Ο αριθμός κατασκευής, γνωστός σαν Werknummer, είναι μοναδικός μια και αποτελεί τον αριθμό ταυτότητας του αεροπλάνου. Η ανεύρεση του θα μας βοηθούσε στην περαιτέρω έρευνα μας, η οποία έχει σαν σκοπό όχι μόνο την ταυτοποίηση του αεροσκάφους αλλά και την ανεύρεση των ονομάτων του πληρώματος, καθώς και τον σκοπό της τελευταίας του αποστολής πριν προσθαλασσωθεί.

Ο Βασίλης Μαύρος καθαρίζει, με ένα μαλακό σφουγγάρι, το πλαίσιο όπου θα έπρεπε να βρίσκεται ο αριθμός παραγωγής του αεροσκάφους.

Μετά από συστηματική έρευνα των δυο καταδυτικών ομάδων, αποτελούμενων από τους Βασίλη Μαύρο, Γιάννη Πρωτόπαππα, Γιώργο Βανδώρο, Δαμιανό Βερόπουλο, Δημήτρη Γκαλών και Σταύρο Αποσπόρη, το ταμπελάκι με τον αριθμό κατασκευής βρέθηκε και καθαρίστηκε με μεγάλη προσοχή. Η θέση του βρίσκεται κάτω από την αριστερή πλευρά του πιλότου στο εξωτερικό της ατράκτου του αεροσκάφους. Δυστυχώς λόγω της μεγάλης παραμονής του αεροπλάνου στο θαλάσσιο νερό και ίσως λόγω της ηλεκτρόλυσης, τα στοιχεία του αεροσκάφους δεν είναι πλέον ορατά. Οι ειδικοί συνεργάτες μας ερευνούν για τυχών άλλες δυνατότητες οι οποίες θα μας επιτρέψουν την ταυτοποίηση του.

Το πλαίσιο με τον αριθμό του αεροσκάφους, γνωστού σαν Werknummer. Δυστυχώς λόγω της μεγάλης παραμονής του στο θαλάσσιο νερό τα στοιχεία παραγωγής του αεροσκάφους δεν είναι ορατά.

Μετά από πληροφορίες των ειδικών, το αεροσκάφος που αναδείξαμε και του οποίου υποπτευόμαστε τον τύπο και την ταυτότητα, θεωρείται σαν το πιο καλοδιατηρημένο αεροσκάφος του τύπου αυτού που έχει μέχρι στιγμής βρεθεί. Το μεγάλο ενδιαφέρον για την ανακάλυψη και την έρευνα έχει ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα, καθώς πολλές είναι οι επαφές με το εξωτερικό και ιδιαίτερα με την Γερμανία. Ελπίζουμε οι έρευνες μας να καρποφορήσουν αποκαλύπτοντας τον αριθμό, το πλήρωμα και τον σκοπό της τελευταίας του αποστολής. Εμείς πάντως θα συνεχίσουμε να αναζητούμε επιπλέον στοιχεία στις επόμενες καταδύσεις μας.

Ένας από τους στόχους των επόμενων καταδύσεων είναι η διείσδυση και φωτογράφηση στον πολύ στενό χώρο του πολυβολείου, σε συνδυασμό με την περαιτέρω έρευνα στοιχείων στον κύριο χώρο του αεροσκάφους.

_______________________________________________________

Έβδομη ημέρα (31 Μαΐου 2009)

Ο δυνατός άνεμος μας εμπόδισε σήμερα να καταδυθούμε. Η ημέρα μας ήταν παρ΄ όλα αυτά γεμάτη καθώς μας δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφθούμε το πλοίο Cdt. Fourcault μετά από την ευγενική πρόσκληση που έγινε στην ομάδα μας από τον κυβερνήτη του. Κατά την διάρκεια της επίσκεψης μας είχαμε την δυνατότητα να δούμε από κοντά τους χώρους του πλοίου, τον εξοπλισμό του, τις συνθήκες εργασίας της ερευνητικής ομάδας του HMHS Britannic και τον καταδυτικό της εξοπλισμό.

Το κύριο κατάστρωμα του πλοίου Cdt. Fourcault, το οποίο αποτελεί την καταδυτική πλατφόρμα της ερευνητικής και τηλεοπτικής αποστολής του HMHS Britannic 2009.

Στο Cdt. Fourcault , το οποίο είναι ένα εκπληκτικό πλοίο, νοιώσαμε πολύ έντονα την ατμόσφαιρα απογοήτευσης που επικρατεί στην ερευνητική ομάδα του Βρετανικού, μετά το ατύχημα του Carl Spencer και την διακοπή των καταδυτικών εργασιών που προέκυψε σαν απόρροια του ατυχήματος αυτού. Είναι πράγματι λυπηρό να βλέπει κανείς μια τέτοια αποστολή, η οποία όχι μόνο διέπεται από τα ονόματα των καλύτερων δυτών παγκοσμίως αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και κορυφαίο πρότυπο επαγγελματικής οργάνωσης, να είναι αναγκασμένη στην αδράνεια λόγω νομικών και γραφειοκρατικών κωλυσιεργιών.

Συζήτηση στην παραλία της Κορρησίας στην Κέα. Διακρίνονται, από αριστερά προς τα δεξιά οι Leigh Bishop, Eduardo Pavia, Γιώργος Βανδώρος, Γιάννης Πρωτόπαππας και Σταύρος Αποσπόρης.

Η επίσκεψη στο Cdt. Fourcault μας έδωσε την δυνατότητα να παρατηρήσουμε και να εμβαθύνουμε στις τεχνικές που χρησιμοποίησε η αποστολή του Βρετανικού, κατά την διάρκεια των πρώτων καταδύσεων, καθώς και να δούμε από κοντά τον εξοπλισμό των μελών της αποστολής. Ήταν μια μέρα γεμάτη ενδιαφέρον και η επαφή με την παγκοσμίως κορυφαία αυτή καταδυτική ερευνητική ομάδα, ήταν τουλάχιστον καταλυτική.

_______________________________________________________

Όγδοη ημέρα (1 Ιουνίου 2009)

Καλός ο καιρός σήμερα και ξεκινήσαμε πολύ νωρίς από το λιμάνι της Κορησσίας για το σημείο κατάδυσης, το οποίο είχαμε εν τω μεταξύ σημαδέψει με δυο τσαμαδούρες. Ο σημερινός στόχος ήταν η διείσδυση στο πίσω μέρος του αεροσκάφους, με σκοπό την έρευνα στον χώρο του πυροβόλου και στους πλαϊνούς χώρους αποθήκευσης, καθώς και την φωτογραφική αποτύπωση τους. Πέρα από τον στόχο αυτό προγραμματίσαμε, σε περίπτωση που είχαμε επάρκεια χρόνου, την περαιτέρω έρευνα σε επιλεγμένα τμήματα της ατράκτου με σκοπό την εύρεση και άλλου σημείου στο οποίο υπήρχε πιθανότητα, σύμφωνα με τους ειδικούς, να βρούμε το ταμπελάκι με τον αριθμό κατασκευής του αεροσκάφους.

Ο Γιώργος Βανδώρος βιντεοσκοπεί στην περιοχή του πιλοτηρίου.

Η πρώτη ομάδα αποτελούμενη από τους Γιώργο Βανδώρο, Γιάννη Πρωτόπαππα και Δημήτρη Γκαλών πραγματοποίησε κατάδυση συνολικής διάρκειας 110 λεπτών με μέσο βάθος τα 65 μέτρα. Ο Δημήτρης Γκαλών κινήθηκε κατά την διάρκεια της διείσδυσης στον στενό χώρο του πολυβολείου όπου διαπίστωσε την ύπαρξη ενός μέρους της βάσης του πολυβόλου, γεμιστήρες με σφαίρες, και τέσσερα όπλα τοποθετημένα κάθετα στις θέσεις τους. Το ένα από αυτά, το δεύτερο, μοιάζει να είναι οπλοπολυβόλο. Στην συνέχεια κινήθηκε στον κύριο χώρο του αεροσκάφους με σκοπό να εξετάσει και να φωτογραφήσει τα όργανα. Στην αριστερή πλευρά του τοιχώματος, που χωρίζει τον κύριο χώρο από το πιλοτήριο, βρίσκεται αναρτημένο το ραδιογωνιόμετρο και η βοηθητική πυξίδα όπου διακρίνονται τα γράμματα N (Βορράς) και W (Δύση). Στη δεξιά πλευρά του ίδιου χώρου, μια πιο εμπεριστατωμένη έρευνα έδειξε ότι ο πομπός και ο δέκτης του ασυρμάτου, κατά πάσα πιθανότητα ενός FuG III, έχει πέσει επάνω στον χώρο εργασίας του ασυρματιστή. Επίσης επάνω από την πόρτα, η οποία οδηγεί στο πιλοτήριο, εντοπίστηκε το κεντρικό ρολόι του αεροσκάφους.

Οι τελευταίες στιγμές της βιντεοσκόπησης λίγο πριν από την ανάδυση.

Η έρευνα στην εξωτερική πλευρά της ατράκτου για την εντόπιση του αριθμού κατασκευής δυστυχώς δεν απέδωσε. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την μεγάλη σε διάρκεια διείσδυση στο εσωτερικό του ναυαγίου μας ανάγκασε να κινηθούμε στην περιοχή του πιλοτηρίου όπου ο Γιάννης Πρωτόπαππας εντόπισε τα δυο πηδάλια του αεροσκάφους να βρίσκονται πεσμένα επάνω στα καθίσματα των πιλότων. Στην κατάδυση αυτή είχαμε συντροφιά μας έναν μεγάλο ροφό ο οποίος κατά τα φαινόμενα έχει μετατρέψει σε κατοικία του τους εσωτερικούς χώρους του αεροπλάνου. Ο Γιώργος Βανδώρος αποτύπωσε όλη την κατάδυση σε βίντεο το οποίο θα αναρτηθεί στο μέλλον, μετά την αξιολόγηση του και το απαιτούμενο μοντάζ, στην ιστοσελίδα που πρόκειται να κατασκευαστεί με θέμα το μέχρι τώρα άγνωστο αεροσκάφος της Κέας. Τα στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει μέχρι στιγμής από την έρευνα πεδίου, σε συνδυασμό με τα κατασκευαστικά στοιχεία που μας παρέχουν οι συνεργάτες μας, καθώς και με τις ιστορικές γνώσεις της ομάδας μας, έχουν σκιαγραφήσει όχι μόνο τον τύπο του αεροσκάφους αλλά και την περίοδο κατά την οποία έδρασε. Μετά την αυριανή μας κατάδυση, η οποία πιθανώς θα είναι και η τελευταία, θα ανακοινώσουμε την προσωπική μας άποψη για το είδος και το ποιόν του αεροσκάφους.

Κατά την διάρκεια της ανάδυσης, της δεύτερης ομάδας, ο Leigh Bishop, μέλος της καταδυτικής ομάδας του Βρετανικού, αποτύπωσε την ομάδα μας και το σκάφος της αποστολής με φωτογραφικές λήψεις από το ελικόπτερο του πλοίου Cdt. Fourcault. (Copyright Leigh Bishop).

Η δεύτερη ομάδα αποτελούμενη από τους Βασίλη Μαύρο, Λάζαρο Γαλώνη και Σταύρο Αποσπόρη, συνέχισε την έρευνα για την ανεύρεση του αριθμού κατασκευής του αεροσκάφους στην περιοχή κάτω από το πιλοτήριο, το οποίο ακουμπά στην άμμο του βυθού. Η έρευνα εκεί αποδείχτηκε πολύ δύσκολη καθώς ο χώρος που μπορεί να κινηθεί κανείς είναι πολύ περιορισμένος. Μια πιο εμπεριστατωμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε κάτω από τα φτερά του αεροσκάφους όπου ήδη από την πρώτη μας κατάδυση, είχαμε εντοπίσει τα λάστιχα του αεροπλάνου, τα οποία βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση. Στην εξωτερική πλευρά του αριστερού φτερού εντοπίστηκε μια μικρότερη ρόδα η οποία πιθανώς προέρχεται από τον ουραίο τροχό του αεροσκάφους. Εκτός αυτού εξετάσθηκε με προσοχή ένας μηχανισμός φέρων προπέλα, ο οποίος εντοπίσθηκε από προηγούμενη κατάδυση επικαθήμενος επάνω στο δεξί φτερό του αεροσκάφους, ακριβώς δίπλα στην άτρακτο. Πιθανώς να είναι βοηθητική γεννήτρια ή γεννήτρια του ασυρμάτου.

Το άγνωστο αεροσκάφος της Κέας αναπαύεται στον αμμώδη βυθό καλυπτόμενο από τα κρυστάλλινα νερά του Αιγαίου.

_______________________________________________________
Ένατη ημέρα (2 Ιουνίου 2009)

Ο ρυγχαίος κινητήρας του αεροσκάφους, καλυμμένος από βενθικούς οργανισμούς.

Η τελευταία ημέρα της αποστολής έφτασε. Λόγω της μη δυνατότητας πραγματοποίησης καταδύσεων στο κύριο αντικείμενο έρευνας, το υπερωκεάνιο S/S Burdigala, πρώην S/S Kaiser Friedrich, και την ταυτόχρονη αποπεράτωση των καταδύσεων στο δεύτερο ερευνητικό αντικείμενο, το άγνωστο αεροπλάνο της Κέας, αποφασίσαμε να σταματήσουμε την αποστολή στο σημείο αυτό και να την επαναλάβουμε την άνοιξη του 2010, όταν το θέμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του S/S Burdigala θα έχει διευθετηθεί. Το ελπίζουμε αυτό εκ βάθους καρδίας.

Αν και η απογοήτευση μας ήταν μεγάλη το δεύτερο καταδυτικό αντικείμενο, το αεροσκάφος, του οποίου τα στοιχεία θα ανακοινώσουμε τις επόμενες ημέρες, μας αντάμειψε όχι μόνο με πλούσια εμπειρία αλλά και με πολλές καθοριστικές και συγκλονιστικές στιγμές. Από την πρώτη μέχρι την τελευταία κατάδυση που πραγματοποιήσαμε στο αεροσκάφος αυτό, δεν υπήρξε στιγμή που να μην επηρεαστήκαμε από την ντελικάτη αισθητική ισορροπία της ιστορίας, του βυθού, και του φυσικού περιβάλλοντος. Είμαστε σίγουροι ότι και άλλοι αυτοδύτες θα επιχειρήσουν να επισκεφθούν στο μέλλον αυτό το υπέροχο ναυάγιο. Θα θέλαμε να τους παρακαλέσουμε να το σεβασθούν και να το προστατεύσουν, έτσι ώστε να παραμείνει ως έχει για πολλά ακόμα χρόνια.

Το πιλοτήριο όπου διακρίνεται ο άξονας του δεξιού πηδαλίου ανάμεσα στο κάθισμα του πιλότου και των οργάνων διακυβέρνησης.

Η σημερινή μας κατάδυση, η οποία πραγματοποιήθηκε από μια μόνον ομάδα, αποτελούμενη από τους Γιάννη Πρωτόπαππα, Γιώργο Βανδώρο και Δημήτρη Γκαλών, είχε σαν στόχους, αφ΄ ενός την συνέχιση της έρευνας και αφ΄ ετέρου την προετοιμασία ανέλκυσης της γραμμής κατάδυσης, τα βάρη της οποίας βρισκόταν ασφαλισμένα σε απόσταση δέκα μέτρων από τον ρυγχαίο κινητήρα του αεροσκάφους. Η έρευνα επικεντρώθηκε και πάλι στην εύρεση του αριθμού κατασκευής (Werknummer), με σκοπό την διασταύρωση του με τον αριθμό κατασκευής που προέκυψε από συστηματική έρευνα που πραγματοποίησαν μέλη της ομάδας μας. Ο αριθμός αυτός προέκυψε επίσης και σαν αποτέλεσμα των ερευνών που πραγματοποίησαν ανεξάρτητοι ιστορικοί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παρ΄ όλες τις εξουθενωτικές προσπάθειες των δυτών της ομάδας μας να ανακαλύψουν όλες αυτές τις ημέρες το ταμπελάκι με τον αριθμό κατασκευής, αυτό δεν επετεύχθη. Η ουσιαστική λύση ήρθε από αλλού. Μέχρι την αποπεράτωση των τελευταίων θεμελιακών ερευνών και μέχρι την οριστική ανακοίνωση της ταυτότητας του αεροσκάφους, που πρόκειται να πραγματοποιηθεί τις επόμενες ημέρες, παραθέτουμε συνοπτικά στην σημερινή μας αναφορά τα στοιχεία εκείνα τα οποία αποδείχτηκαν καθοριστικά και καταλυτικά για την ταυτοποίηση του. Σκοπός μας είναι να δώσουμε στους αναγνώστες μας μια μικρή γεύση για την, κατ΄ εμάς προσδοκώμενη ταυτότητα του. Για τον λόγο αυτό αναφέρουμε εδώ, προκαταβολικά, τα εξής στοιχεία:

Werknummer 6590 – Erste Gruppe / Transportgeschwader 4 – Kalamaki / Griechenland

Όχι μόνο η άτρακτος, αλλά και τα παράθυρα έχουν επικαλυφθεί από θαλάσσιους οργανισμούς, δημιουργώντας έναν πολύχρωμο ζωντανό τάπητα.

Πέρα από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην άτρακτο, οι δύτες τις σημερινής κατάδυσης ερεύνησαν και την περιοχή γύρω από το ναυάγιο, με σκοπό την τυχών ανεύρεση επιπλέον στοιχείων τα οποία θα μπορούσαν να βοηθήσουν, σαν συμπληρωματικά, στην ταυτοποίηση του. Πέρα από τα ήδη γνωστά κανένα άλλο στοιχείο δεν προέκυψε.

Μετά την αποπεράτωση της βουτιάς και την ανέλκυση της γραμμής κατάδυσης, αποχαιρετήσαμε την περιοχή η οποία για τόσο καιρό μας φιλοξένησε και ξεκινήσαμε για το λιμάνι της Κορησσίας. Γύρω μας, μέχρι εκεί που έφτανε το μάτι, απλωνόταν η απέραντη γαλάζια θάλασσα που μέσα της κρατούσε καλά κρυμμένα τα μυστικά τόσων πλοίων που χάθηκαν εδώ, στο κανάλι της Κέας, του HMHS Britannic, του S/S Burdigala, του S/S Theophile Gautier, του S/S Citta di Tripoli, και του πρόσφατα ανακαλυφθέντος αεροσκάφους. Γνωρίζουμε από τώρα ότι σε λίγο καιρό θα είμαστε και πάλι εδώ, για να συνεχίσουμε τις καταδύσεις μας στην εξαιρετική αυτή περιοχή, η οποία εύκολα μπορεί να χαρακτηριστεί σαν δίαυλος και γειτονιά των ναυαγίων.

_______________________________________________________
Ταυτοποίηση

Η επιστολή της καταδυτικής μας ομάδας προς το Λιμεναρχείο Λαυρίου.

Την Τρίτη 26 Μαΐου 2009, μετά από επιστολή την οποία προσκομίσαμε ιδιοχείρως στο Λιμεναρχείο Λαυρίου, προετοιμαστήκαμε για να καταδυθούμε στο μέχρι τότε άγνωστο αεροσκάφος το οποίο είχαμε εντοπίσει εφτά μήνες νωρίτερα κατά την διάρκεια της αποστολής του Kea Dive Expedition. Η μελέτη του μεγέθους, του σχήματος, και των διαστάσεων του αεροσκάφους, το οποίο είχε αποτυπωθεί από τον πλευρικό σαρωτή του Πανεπιστημίου Πατρών, μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι κατά πάσα πιθανότητα επρόκειτο για γερμανικό αεροσκάφος τύπου Junkers 52. Με αυτό το σενάριο στις αποσκευές μας και έχοντας σαν ιστορικό σημείο αναφοράς τις πολεμικές επιχειρήσεις στο Αιγαίο κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ξεκινήσαμε για να προσεγγίσουμε και να αναδείξουμε το για μας άγνωστο αεροσκάφος της Κέας. Η έρευνα αυτή αποτελούσε το δευτερεύον καταδυτικό αντικείμενο της ομάδας μας, καθώς το κύριο ερευνητικό αντικείμενο ήταν το ναυάγιο του υπερωκεάνιου S/S Burdigala. Λόγω διαφόρων οργανωτικών συγκυριών και χρονοβόρων διαδικασιών, θα επανέλθουμε στο εγγύς μέλλον με μια διεξοδική αναφορά σε αυτό το θέμα, επεξηγώντας γιατί δεν καταφέραμε να καταδυθούμε στο ναυάγιο του S/S Burdigala, δεν πραγματοποιήσαμε καταδύσεις στο προαναφερθέν ναυάγιο. Το αποτέλεσμα ήταν, καλώς ή κακώς, να καταδυθούμε αποκλειστικά στο άγνωστο αεροσκάφος της Κέας, το οποίο αποτέλεσε πλέον το κύριο καταδυτικό και ερευνητικό μας αντικείμενο. Προσπαθήσαμε να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο τον χρόνο μας και να πραγματοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες καταδύσεις στο ναυάγιο του αεροσκάφους, έτσι ώστε να το αποτυπώσουμε από κάθε οπτική γωνία δημιουργώντας τις προϋποθέσεις μιας μονογραφικής προσέγγισης.

Junkers 52 στην Ελλάδα το 1943. (DG Collection).

Ήδη τα δέκα πρώτα λεπτά της πρώτης μας κατάδυσης στο άγνωστο αεροσκάφος, η οποία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 27 Μαΐου 2009, ήταν αρκετά για να επιβεβαιώσουν το αρχικό σενάριο της ομάδας μας. Το άγνωστο αεροσκάφος ήταν πράγματι ένα Junkers 52, πολύ καλά διατηρημένο, με όλο του τον εξοπλισμό, και εντελώς ασύλητο. Όπως εκ΄ των υστέρων επιβεβαιώθηκε πρόκειται για το σε καλύτερη κατάσταση βρισκόμενο αεροσκάφος, αυτού του τύπου, από τα συνολικά τέσσερα τα οποία βρέθηκαν στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Οι ερωτήσεις οι οποίες προέκυψαν από την έρευνα πεδίου, η οποία αυτομάτως τέθηκε σε ισχύ, ήταν:

1. Από ποια περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, προερχόταν το συγκεκριμένο αεροσκάφος;

2. Σε ποιο σμήνος ανήκε και ποια αποστολή διεκπεραίωνε κατά την διάρκεια της προσθαλάσσωσης και βύθισης του;

3. Από τι προήλθε η πτώση του;

4. Υπήρξαν θύματα και εάν ναι πόσα;

Αυτοδύτες επισκέπτονται το Ju 52 της Κέας.

Για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα έπρεπε κατ΄ αρχάς να ταυτοποιηθεί το αεροσκάφος, πράγμα δύσκολο, καθώς ο μόνος τρόπος ταυτοποίησης είναι ο αριθμός κατασκευής (Werknummer) ο οποίος βρίσκεται καταχωρημένος σε μια πλακέτα τοποθετημένη στο εξωτερικό της ατράκτου. Ταυτόχρονα με την ομάδα μας δραστηριοποιήθηκαν και αρκετοί συνεργάτες μας, πολλοί εκ΄ των οποίων είναι διακεκριμένοι ιστορικοί ερευνητές όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, με σκοπό να βρουν περισσότερα ιστορικά στοιχεία τα οποία θα ήταν σε θέση να μας βοηθήσουν στην επιτόπια έρευνα μας. Οι έρευνες αυτές, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, απέδωσαν σύντομα καρπούς. Αν και η ομάδα μας ανακάλυψε μια πλακέτα στην οποία δεν βρήκαμε καταχωρημένα τα στοιχεία της ταυτότητας του αεροσκάφους, είτε επειδή αυτά είχαν σβήσει λόγω της παραμονής του αεροπλάνου στο νερό, είτε λόγω της ηλεκτρόλυσης, οι κύριες και καταλυτικές πληροφορίες μας ήρθαν από αλλού και τελείως αναπάντεχα. Η ταυτότητα της «Θείας Γιού» της Κέας (το όνομα προέρχεται από το Tante Ju, γερμανικό χαϊδευτικό όνομα, που είχαν δώσει οι Γερμανοί πιλότοι και αλεξιπτωτιστές στα Junkers 52) αποκαλύφθηκε μέσω της καταχώρησης ρουτίνας ενός διασωστικού γερμανικού αεροπλάνου, τύπου Dornier 24 (Werknummer 3214), το οποίο από τις 13 Αυγούστου του 1943 ανήκε στην γερμανική Μοίρα Θαλάσσιας Διάσωσης 7 (Seenotstaffel 7), με έδρα το Φάληρο.

Το εσωτερικό του κύριου χώρου του αεροσκάφους.

Σύμφωνα με την καταχώρηση αυτή, το διασωστικό Dornier 24 στις 6 Σεπτεμβρίου του 1943, με πλήρωμα τους Leutnant Pfaffendorf, Oberfeldwebel Becker, Feldwebel Steinbock, Feldwebel Bohnke, Obergefreiter Rausch και Feldwebel Lind, έλαβε μέρος στην έρευνα και διάσωση ενός Junkers 52, με αριθμό κατασκευής (Werknummer) 6590, του I/TG 4, δηλαδή της Πρώτης Σμηναρχίας (I = Erste Gruppe) της Μεταγωγικής Πτέρυγας 4 (TG 4 = Transportgeschwader 4) το οποίο είχε έδρα του το Καλαμάκι στην περιοχή του Σαρωνικού. Το αεροπλάνο είχε χαθεί μετά από προσθαλάσσωση στα βορειοδυτικά της Κέας, λόγω προβλημάτων τροφοδοσίας των κινητήρων με καύσιμα. Από τους επιβαίνοντες, στο Junkers 52, ένας απωλέσθη και δυο τραυματίσθηκαν, όλοι οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν σώοι στην Αθήνα. Μετά την πληροφορία αυτή για εμας δεν υπήρχε αμφιβολία, το αεροπλάνο αυτό ήταν το αεροπλάνο που είχαμε καταδυθεί στην Κέα. Όχι μόνο η περιοχή αλλά και το γεγονός ότι οι έλικες του βυθισμένου αεροσκάφους είναι ανέπαφοι, συνηγορεί στην άποψη ότι κατά την προσθαλάσσωση του αεροσκάφους οι κινητήρες δεν λειτουργούσαν, γεγονός το οποίο θεωρείται σαν κύριο αίτιο της πτώσης του Ju 52, με τον αριθμό κατασκευής 6590. Το Transportgeschwader 4 (Μεταγωγική Πτέρυγα 4) ιδρύθηκε στις 4 Μαΐου του 1943 και αποτελείτο από τέσσερεις Σμηναρχίες (Gruppe I – IV). Διοικητής της Πτέρυγας (Geschwaderkommodor) ήταν ο Oberstleutnant Richard Kupschus και διοικητής της Πρώτης Σμηναρχίας (Gruppe I), στην οποία ανήκε το Junkers 52 της Κέας, ήταν ο Σμήναρχος (Major) Rüdiger Jakob με έδρα την Κηφισιά. Όλοι οι αξιωματικοί της Μοίρας Διοικήσεως Πτέρυγας (Geschwaderstab) έμεναν στο γνωστό ξενοδοχείο Cecil της Κηφισιάς. Οι Σμηναρχίες I και II (Gruppe I., II.) του Transportgeschwader 4, μαζί με το Geschwaderstab, διαλύθηκαν τον Οκτώβρη του 1944.

Επεξήγηση των οργάνων του κυρίου χώρου του αεροσκάφους (γερμανική ορολογία). Σύγκρινε με την προηγούμενη φωτογραφία.

Το μεταγωγικό τρικινητήριο Junkers 52/3m της Κέας, όπως επακριβώς είναι ο συγκεκριμένος τύπος του αεροσκάφους, αντιπροσωπεύει έναν από τους πιο γνωστούς τύπους αεροπλάνων που παράχθηκαν μαζικά και υποστήριξαν τις επιχειρήσεις του γερμανικού στρατού κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στον ελλαδικό χώρο ο τύπος αυτός χρησιμοποιήθηκε σε δυο μεγάλες πολεμικές επιχειρήσεις, στην μάχη της Κρήτης το 1941, και στην μάχη της Λέρου το 1943. Εκτός από την πρώτη μεγάλη πολεμική επιχείρηση στο Narwik της Νορβηγίας το 1940, όπου για πρώτη φορά ρίχθηκαν αλεξιπτωτιστές σε μεγάλη κλίμακα, οι μάχες της Κρήτης και της Λέρου ήταν οι μόνες επιχειρήσεις στις οποίες ρίχθηκαν επίσης Γερμανοί αλεξιπτωτιστές σε μεγάλη κλίμακα. Ειδικά η μάχη της Λέρου ήταν και η τελευταία επιχείρηση όπου χρησιμοποιήθηκε το επίλεκτο σώμα των Γερμανών αλεξιπτωτιστών, των Fallschirmjäger.

Το Junkers 52 είχε τα εξής τεχνικά χαρακτηριστικά,

Τύπος: Μεταγωγικό αεροσκάφος

Πλήρωμα: Τρία άτομα (δύο πιλότοι και ένας ασυρματιστής)

Κατασκευαστής: Junkers

Μήκος: 18,90 μέτρα

Εκπέτασμα (μήκος από την άκρη του αριστερού έως την άκρη του δεξιού πτερυγίου): 29,25 μέτρα

Ύψος: 4,50 μέτρα

Επιφάνεια πτερύγων: 110,50 τετραγωνικά μέτρα

Βάρος (άδειο): 6.510 κιλά

Μέγιστο βάρος απογείωσης: 10.990 κιλά

Κινητήρες: Τρεις BMW 132 (εννέα κυλίνδρων)

Ισχύς: 660 PS έκαστος

Μέγιστη ταχύτητα: 290 χιλιόμετρα την ώρα

Αυτονομία: 1200 χιλιόμετρα

Μέγιστο ύψος: 6.300 μέτρα

Οπλισμός: Ένα πολυβόλο MG 15, των 7,92 χιλιοστών, με γεμιστήρες DT 15, των 75 σφαιρών, διπλού τυμπάνου (αεροσκάφος Κέας)

Μεταφορική ικανότητα: 18 πλήρως οπλισμένων στρατιωτών

Γερμανοί αλεξιπτωτιστές λίγο πριν την επιβίβαση τους για την Λέρο τον Σεπτέμβρη του 1943. Στο βάθος διακρίνεται το Ju 52 που θα τους μεταφέρει. (Photo Bauer, Bundesarchiv – Bild – 101I-527-2348-21).

Η έρευνα μας δεν σταματά εδώ, βρισκόμαστε σε συνεργασία με μουσεία, με ιστορικούς ερευνητές, με ειδικούς των αεροπλάνων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς και με Γερμανούς πιλότους των Junkers 52. Ευελπιστούμε η έρευνα μας αυτή να αποφέρει επιπλέον γνώσεις, οι οποίες θα μας βοηθήσουν στην περαιτέρω τεκμηρίωση του αεροσκάφους που βρέθηκε στον βυθό της Κέας. Η μέχρι τώρα προσπάθεια μας καθώς και η εξέλιξη της πρόκειται να φιλοξενηθεί σε μια νέα ιστοσελίδα η οποία θα ενημερώνεται συνεχώς. Ελπίζουμε να σας έχουμε, σαν συνοδούς, μαζί μας σε αυτό το γοητευτικό ταξίδι στην ιστορία το οποίο ξεκίνησε από τον βυθό του Αιγαίου. Αν και, κατά την γνώμη μας, το εύρημα στα βορειοδυτικά της Κέας αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα ιστορικό αεροπλάνο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, του τύπου Junkers 52/3m, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός ότι η ερευνητική μας ομάδα δεν αποτελεί κομμάτι της επίσημης κρατικής αρχής η οποία και φέρει την άμεση ευθύνη για την κάθε ταυτοποίηση ναυαγίου στις ελληνικές θάλασσες. Παρακαλούμε όπως η ταυτότητα του αεροπλάνου της Κέας θεωρηθεί ως άγνωστη, μέχρι την στιγμή που το επίσημο κράτος βεβαιώσει την ταυτότητα του ναυαγισμένου αεροσκάφους. Για τους μη Έλληνες αναγνώστες μας, οι οποίοι δεν γνωρίζουν το ελληνικό δίκαιο και τους νόμους του, και οι οποίοι ευλόγως θα αναρωτήθηκαν για την αποστασιοποιημένη περιγραφή της ομάδας μας αυτού που αδιαμφισβήτητα φαίνεται και είναι ένα Junkers 52, θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο και ειδικά με το ΦΕΚ 1701, η μόνη δυνατότητα που είχαμε για να καταδυθούμε και να ερευνήσουμε το Junkers της Κέας, ήταν να το προσεγγίσουμε και να το αντιμετωπίσουμε σαν ένα άγνωστο αεροσκάφος καθ΄ όλη την διάρκεια των ερευνών μας. Ελπίζουμε στην κατανόηση τους.

Σας ευχαριστούμε για την υποστήριξη σας, για την εμπιστοσύνη σας, και για το άκρατο ενδιαφέρον σας. Όπως προαναφέραμε, τις επόμενες ημέρες θα αναρτηθεί, σαν επίλογος, ένα χρονολογικό κείμενο των γεγονότων και των αιτιών που οδήγησαν στην μη πραγματοποίηση καταδύσεων στο πρωτεύον καταδυτικό αντικείμενο μας, το ναυάγιο του υπερωκεάνιου S/S Burdigala, πρώην S/S Kaiser Friedrich.

_______________________________________________________

Απολογισμός του S/S Burdigala Project 2009

S/S Burdigala, πρώην S/S Kaiser Friedrich, η περιοχή του πρώτου φουγάρου.

«… κι ο φόβος βάνει φανερά της γλώσσας χαλινάρι»
ή
η προσευχή της Ερωφίλης, τα Ναυάγια, και ο Πολιτισμός.
Xρονολογική αναφορά και απολογισμός του S/S Burdigala Project

Την ευγενειάν, αφέντη μου τα πλούτη δε γεννούσι,
και δίχως γνώσι φρόνιμοι ποτέ δεν είν΄ οι πλούσοι,
καλά κι ο κόσμος τση τιμά και τσ΄ ατυχιαίς τως κράζει,
χάρες, και κείνα που μισά΄ς στον ουρανό ανεβάζει,
γιατί τα γαλυφίσματα τώρα γεννούν τη χάρι,
κι ο φόβος βάνει φανερά της γλώσσας χαλινάρι.

Η ομάδα του S/S Burdigala Project ανακοίνωσε πολλές φορές στον ιστότοπο της, ότι πέρα από τις ημερολογιακές περιγραφές των καταδύσεων που πραγματοποίησε στο ναυάγιο του αεροσκάφους, που ταυτοποίησε σαν Junkers 52, στα βόρεια της νήσου Κέας, θα αναφερόταν διεξοδικά και στο θέμα της μη πραγματοποίησης καταδύσεων στο κύριο καταδυτικό της αντικείμενο, στο ναυάγιο του υπερωκεάνιου S/S Burdigala, πρώην S/S Kaiser Friedrich.

Η καταδυτική αποστολή, η οποία οργανώθηκε συστηματικά και πολύπλευρα, επικεντρώνοντας την δραστηριότητα της στο εν λόγω ναυάγιο, βρέθηκε εγκλωβισμένη σε έναν κυκεώνα χρονοβόρων διαδικασιών, αδέσποτων οργανωτικών συγκυριών και άμετρης ολιγωρίας από μέρους ορισμένων δημοσίων υπαλλήλων, με αποτέλεσμα να αποτύχει σε σχέση με την πραγματοποίηση έρευνας στο κύριο ερευνητικό της αντικείμενο, το S/S Burdigala. Θεωρώντας ότι οφείλουμε όχι μόνο μια αναφορά αλλά μια εμπεριστατωμένη εμβάθυνση στα γεγονότα, τα οποία οδήγησαν στην αποτυχία της κατά τα άλλα άψογα οργανωμένης αυτής αποστολής, αποφασίσαμε όπως παραθέσουμε τα στοιχεία που έχουμε στην διάθεση μας στο αναγνωστικό μας κοινό και στους ανθρώπους που υποστήριξαν με θέρμη την προσπάθεια μας.

Η καμπάνα του S/S Burdigala.

Γνωρίζοντας άμεσα και σε πρώτο επίπεδο την καθοριστική σχέση φόβου και γλώσσας, -όχι μόνο σε εκφραστικό αλλά και σε επίπεδο πρωτογενών δυνάμεων, οι οποίες παύουν πλέον να εκφράζονται από μια γλώσσα φοβισμένη-, αποφασίσαμε να μην ακολουθήσουμε την «αλήθεια» της ηρωίδας του Βιτσέντζου Κορνάρου, αλλά να αναφερθούμε σε αυτό που για μας αποτελεί κύριο δείγμα πολιτισμού, την λειτουργία της μνήμης, την επιλογή του ουσιαστικού, και την δημόσια παρουσίαση του σε μορφή χρονολογικής αναφοράς.

Θεωρώντας ότι μια μετάφραση του κειμένου μας στην αγγλική, θα αποτελούσε τροχοπέδη στις δραστηριότητες και την προσπάθεια πολλών δημοσίων υπηρεσιών και φορέων της πατρίδας μας, οι οποίοι όχι μόνο έχουν παράγει μέχρι στιγμής πολιτισμό και έργο, αλλά και συνεχίζουν την παραγωγή αυτή, αποφασίσαμε όπως το κείμενο αυτό αναρτηθεί μόνο εις την ελληνική γλώσσα, αποφεύγοντας την διεθνή σπίλωση της γενικότερης δημόσιας εικόνας ορισμένων εκ των «προεστών και αρχόντων», οι οποίοι θέλουμε να πιστεύουμε ότι αποτελούν την μειονότητα του ελληνικού δημοσίου.

Χρονολογική αναφορά

– Νοέμβριος 2008. Κατάθεση αίτησης στην ΕΕΑ (Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων) για την πραγματοποίηση καταδύσεων, στο από εμάς θεωρούμενο ναυάγιο του πλοίου S/S Burdigala, από τις 25 Μαΐου έως στις 6 Ιουνίου 2009. Κύριος λόγος για την εσπευσμένη αυτή αίτηση ήταν η χρονοβόρα διαδικασία που απαιτείται για την έκδοση της καταδυτικής άδειας. Μετά από συνομιλία με τους υπεύθυνους της ΕΕΑ και την λεπτομερή διευθέτηση όλων των θεμάτων της αίτησης, μας δόθηκε προφορική απάντηση ότι η υπηρεσία θα εισηγηθεί θετικά στην αίτηση μας. Στην ερώτηση που θέσαμε, αν θα μπορούσαμε λόγω περιορισμένου χρόνου να ξεκινήσουμε ήδη με την χρονοβόρα προετοιμασία της αποστολής, η απάντηση ήταν καταφατική.

– 10 Δεκεμβρίου 2008. Τηλεφωνική επικοινωνία, από μέρους μας, με την ΕΕΑ όπου μας ανακοινώνεται ότι δεν γνωρίζουν τι απέγινε με την αίτηση μας, καθώς ο υπεύθυνος υπάλληλος απουσιάζει

– 18 Δεκεμβρίου 2008. Τηλεφωνική επικοινωνία, από μέρους μας. Ο υπεύθυνος υπάλληλος εξακολουθεί να απουσιάζει.

– 08 Ιανουαρίου 2009. Τηλεφωνική επικοινωνία, από μέρους μας, με την ΕΕΑ. Ευχές από μέρους μας για τον καινούργιο χρόνο. Ο υπεύθυνος υπάλληλος εξακολουθεί να απουσιάζει.

– Μετά από πολλές τηλεφωνικές προσπάθειες, μαθαίνουμε ότι η αίτηση μας πρωτοκολλήθηκε από την ΕΕΑ, στις 22 Ιανουαρίου 2009 με αριθμό πρωτοκόλλου Φ4/14/6952 ΠΕ/22.1.2009. Γνωρίζουμε ότι η ΕΕΑ είναι μια μικρή υπηρεσία, η οποία πρέπει να αντεπεξέλθει σε ένα τεράστιο όγκο υποχρεώσεων και διεκπεραίωσης θεμάτων, και δεν σχολιάζουμε την καθυστέρηση.

– 12 Φεβρουαρίου 2009. Θεωρώντας ότι ένας περίπου μήνας είναι αρκετός για την διευθέτηση των θεμάτων της αίτησης μας, επικοινωνούμε τηλεφωνικά για να μάθουμε τις εξελίξεις. Ο υπάλληλος απουσιάζει.

– 14 Φεβρουαρίου 2009. Ημέρα των ερωτευμένων. Τηλεφωνική επικοινωνία, από μέρους μας, με την ΕΕΑ. Ο υπεύθυνος υπάλληλος είναι εκεί αλλά δεν μπορεί να βρεθεί.

– 19 Φεβρουαρίου 2009. Μαθαίνουμε ότι η αίτηση μας στάλθηκε στον υπεύθυνο φορέα, την ΓΔΑΜΤΕ (Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων), η οποία εντός των επομένων ημερών θα επιληφθεί του θέματος. Βαθιά ανάσα, το νερό μπήκε στο αυλάκι. Σε ερώτηση μας, αν θα μπορούσαμε να κλείσουμε ήδη εισιτήρια, ξενοδοχεία και ημερομηνίες μεταφοράς φιαλών, η απάντηση είναι καταφατική.

Φεγγίτες στην περιοχή του ανώτερου καταστρώματος (δεύτερη σειρά υπερκατασκευών).

– 03 Μαρτίου 2009. Ημέρα γενεθλίων ενός από τα μέλη της αποστολής. Τηλεφωνική επικοινωνία με την ΕΕΑ. Τίποτα νεότερο, αναμένουμε απάντηση από την ΓΔΑΜΤΕ. Προτροπή της ΕΕΑ: «Συνεχίστε με τις προετοιμασίες σας».

– 18 Μαρτίου 2009. Μετά από αρκετές τηλεφωνικές προσπάθειες μαθαίνουμε ότι η αίτηση μας έφθασε στην ΓΔΑΜΤΕ (Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων) στις 3.3.2009.

– Καθ΄ όλη την διάρκεια του Μάρτη και το πρώτο μισό του Απρίλη 2009, εξακολουθούν οι σταθερές τηλεφωνικές επαφές με την ΕΕΑ, όπου στην πάγια ερώτηση μας «υπάρχει κάτι νεώτερο;», λαμβάνουμε την πάγια απάντηση, «περιμένουμε απάντηση από την αρμόδια διεύθυνση, αλλά μην ανησυχείτε, οι καταδύσεις θα πραγματοποιηθούν οπωσδήποτε».

– Προς το τέλος του Απρίλη 2009, με την αποστολή σχεδόν έτοιμη, με τα εισιτήρια κλειστά, με τις ημερομηνίες κλειστές, με τις παροχές των χορηγών έτοιμες, με τις συμφωνίες του κτηρίου στέγασης και της μεταφοράς του καταδυτικού υλικού κλειστές, με τα δωμάτια παραμονής των μελών της αποστολής κλειστά, με τις ημερομηνίες διακοπών των συμμετασχόντων κλειστές, και με τις διευθετήσεις των επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων έτοιμες, εξακολουθούμε να περιμένουμε την άδεια. Μετά από συνεχείς επαφές με την ΕΕΑ, όπου η επωδός συνεχίζει να παραμένει πάγια, ήτοι, «περιμένουμε απάντηση από την αρμόδια διεύθυνση ….», στην οποία όμως τώρα έχει προστεθεί και η φράση, «μην ανησυχείτε, οι καταδύσεις θα πραγματοποιηθούν οπωσδήποτε και εν ανάγκει με διοικητική πράξη», καταφέρνουμε επιτέλους να ανησυχήσουμε, με αποτέλεσμα να επικοινωνήσουμε εμείς οι ίδιοι με την ΓΔΑΜΤΕ (Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων). Μετά από τηλεφωνική επαφή με την κυρία Μ.Π., διαπιστώνουμε ότι η αίτηση μας είχε φτάσει, είχε πρωτοκολληθεί, αλλά η κατά τα άλλα ευγενής κυρία δεν μπορούσε να την βρει. Μας παρακάλεσε να έρθουμε σε επαφή μαζί της την επομένη.

– Την επομένη, μετά από επικοινωνία με την κυρία Μ.Π., της ΓΔΑΜΤΕ, μαθαίνουμε ότι η συγκεκριμένη διεύθυνση δεν ήταν πλέον υπεύθυνη για την υπόθεση μας, καθώς ήδη από τον Μάρτιο η υπευθυνότητα μετατέθηκε στην ΔΝΠΚ (Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς). Μαθαίνουμε επίσης ότι «λυπούμαστε πολύ για το συμβάν, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο από το να προωθήσουμε την αίτηση σας προς τους υπεύθυνους, την Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Σε ερώτηση μας γιατί δεν κατατοπίσθηκε η ΕΕΑ, όπως και γιατί δεν εστάλη η αίτηση μας στην υπεύθυνη διεύθυνση του Υπουργείου Πολιτισμού, την ΔΝΠΚ, παρά θάφτηκε σε ένα βουνό αιτήσεων και αν δεν παίρναμε τηλέφωνο θα παρέμενε θαμμένη εις τον αιώνα τον άπαντα, λάβαμε ως απάντηση το μονότονο τραγούδι του κούκου, ο οποίος εν αντιθέσει με τον κότσυφα αρέσκεται στην επανάληψη. Πάντως καταφέραμε κάτι, η συγνώμη ζητούσα κυρία Μ.Π. μας υποσχέθηκε ότι την επομένη θα έστελνε την αίτηση μας στην ΔΝΠΚ.

Το αριστερό κανόνι των 140 χιλ. στην περιοχή της πλώρης.

– Τηλέφωνο, την επομένη, από μέρους μας στην κυρία Μ.Π. της ΓΔΑΜΤΕ, για να μάθουμε αν η αίτηση στάλθηκε στην ΔΝΠΚ. Δυστυχώς η καλή κυρία δεν είχε χρόνο, καθώς από μέσα οι φωνές μαρτυρούσαν ατμόσφαιρα ευφορίας και γιορτής. Εμβόλιμο στην στιχομυθία: «Κορίτσια λίγο ησυχία, μιλάω με εξωτερικό».

– Την επομένη και πάλι τηλέφωνο. Απάντηση της κυρίας Μ.Π., η οποία δεν κατάφερε καν να δει τις ημερομηνίες της αποστολής μας. Σχόλιο, «δυστυχώς λόγω έλλειψης χρόνου δεν κατάφερα να προωθήσω την αίτηση σας», μας υποσχέθηκε όμως (μεγάλο θέμα) να το κάνει την επομένη.

– Την επομένη και πάλι τηλέφωνο. Επιτέλους η αίτηση με το παραπεμπτικό σημείωμα έφυγε, αλλά δυστυχώς η υπάλληλος δεν ξέρει πότε θα είναι εκεί «λόγω του ότι εστάλθει με το εσωτερικό ταχυδρομείο». Μας είπε επίσης ότι από δω και πέρα εκείνη δεν είναι πλέον αρμόδια, αλλά η ΔΝΠΚ (Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς).

– Την επομένη και για πολλές ημέρες τα τηλεφωνήματα προς την ΔΝΠΚ τώρα πια, εξακολούθησαν χωρίς αποτέλεσμα. Μάθαμε όμως κάτι πολύ σημαντικό, ότι το εσωτερικό ταχυδρομείο του Υπουργείου Πολιτισμού δεν είναι το γρηγορότερο.

– Για να φτάσει η αίτηση μας με αριθμό πρωτοκόλλου ΥΠΠΟ/ΓΔΑΜΤΕ/18795/219, από την μια υπηρεσία στην άλλη, έκανε μια εβδομάδα.

– Μετά από επαφή με την ΔΝΠΚ (Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς) μας ανακοινώθηκε ότι η υπόθεση μας ανατέθηκε σε έναν υπάλληλο ο οποίος έλειπε σε διακοπές, και θα επέστρεφε την Δευτέρα 11 Μαΐου 2009.

– Την Δευτέρα, μετά από επικοινωνία που είχαμε, με τον ικανότατο και ευγενέστατο υπάλληλο της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς κύριο Γ.Δ. (ίσως τον μόνο που ενδιαφέρθηκε πραγματικά για την υπόθεση μας), μάθαμε ότι για να παρθεί μια απόφαση θα έπρεπε να έρθει ο φάκελος του Burdigala από την ΕΕΑ, πράγμα που δεν είχε γίνει. Ανακοινώθηκε λοιπόν τηλεφωνικά η ανάγκη αυτή, από τον υπάλληλο της ΔΝΠΚ προς τον υπάλληλο της ΕΕΑ, για να κερδίσουμε χρόνο.

– Την επομένη, μετά από επαφή μας με τον κύριο Γ.Δ. της ΔΝΠΚ, μάθαμε ότι ο υπάλληλος της ΕΕΑ, ίσως για να διασφαλιστεί, ζήτησε γραπτή αίτηση παράδοσης του φακέλου Burdigala, η οποία έπρεπε να παραδοθεί με το εσωτερικό ταχυδρομείο του υπουργείου. Έτσι χάθηκαν άλλες τέσσερις ημέρες μέχρι να φθάσει η γραπτή αίτηση στα χέρια του υπαλλήλου της ΕΕΑ.

– Μέχρι να φθάσει ο φάκελος με την σειρά του από την ΕΕΑ στην ΔΝΠΚ, πέρασε ακόμα μια εβδομάδα με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε στην Τρίτη 20 Μαΐου 2009, πέντε ημέρες πριν την έναρξη της αποστολής. Η όλη προσπάθεια και η αγωνία της ομάδας μας συνοδευόταν από την κλασική πλέον ρήση της ΕΕΑ «μην ανησυχείτε οι καταδύσεις θα γίνουν», με ένα μόνο μικρό συμπλήρωμα, «ε αν καθυστερήσουν και δυο ημέρες, δεν χάθηκε ο κόσμος!!!! ».

Ο αριστερός φανός πορείας (κόκκινος) του πλοίου.

– Πρέπει να ομολογήσουμε ότι το υπαλληλικό προσωπικό της ΔΝΠΚ, προς τιμήν του, έκανε τα αδύνατα δυνατά, ώστε να κινηθούν όλοι οι μηχανισμοί που θα επέτρεπαν την έκδοση άδειας για καταδύσεις στο ναυάγιο του S/S Burdigala. Το αποτέλεσμα ήταν την Πέμπτη, 21 Μαΐου, να έχουν πραγματοποιηθεί όλες οι κινήσεις για την έκδοση άδειας την οποία περιμέναμε να λάβουμε με φαξ την επομένη, ημέρα Παρασκευή 22 Μαΐου 2009.

– Την Παρασκευή το μεσημέρι, ενώ είχαμε κατατοπίσει τις υπεύθυνες υπηρεσίες, όπως την Υδρογραφική Υπηρεσία, το Λιμεναρχείο Λαυρίου κλπ., ότι εντός ωρών θα λάμβαναν με φαξ την καταδυτική μας άδεια, πληροφορηθήκαμε τηλεφωνικά ότι ο νομικός σύμβουλος του υπουργείου πολιτισμού έθεσε θέμα διευκρίνησης του καθεστώτος ιδιοκτησίας του ναυαγίου, με αποτέλεσμα να μην εκδοθεί η καταδυτική άδεια την ημέρα εκείνη.

– Την ίδια ημέρα, 22 Μαΐου 2009, μετά από τηλεφωνική επαφή με την ΕΕΑ, μας ζητήθηκε να καταθέσουμε έγγραφο που να πληροφορούμε για τον ποιόν θεωρούμε εμείς ιδιοκτήτη του ναυαγίου, πράγμα που έγινε. Το έγγραφο αυτό, από ότι μας είπαν, είχε σκοπό να συμβάλει στην διευθέτηση του προβλήματος ιδιοκτησίας. Όταν ρωτήσαμε πως, δεν μας εδώθει απάντηση.

– Την ίδια ημέρα η ομάδα μας αποφάσισε, κάτω από αυτές τις συνθήκες, να πάει στην Κέα και να διευθετήσει επί τόπου την κατάσταση. Ειδικά όταν μας δηλώθηκε κατηγορηματικά από την ΕΕΑ, ότι θα έχουμε μια απάντηση την Δευτέρα 25 Μαΐου, ημερομηνία έναρξης της αποστολής, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε το πρόγραμμα μας όπως είχε σχεδιασθεί.

– Την Κυριακή 24 Μαΐου 2009 πεθαίνει μετά από ατύχημα ο δύτης, της αποστολής του Βρετανικού 2009, Carl Spencer. Το αποτέλεσμα ήταν η απαγόρευση των καταδύσεων στην ομάδα του Βρετανικού.

– Την Δευτέρα 25 Μαΐου μάθαμε ότι τελικά η αίτηση μας θα πρέπει να περάσει από επιτροπή την Πέμπτη 28 Μαΐου 2009. Ίσως ένας από τους σημαντικούς λόγους αυτής της κωλυσιεργίας να ήταν ο θάνατος του Carl Spencer. Μετά την πληροφορία αυτή η ομάδα μας αποφάσισε να ασχοληθεί με το ναυάγιο του αγνώστου αεροπλάνου της Κέας και να περιμένει μέχρι την πιθανή έκδοση της άδειας, την Παρασκευή 29 Μαΐου 2009.

Μέρος του ανώτερου καταστρώματος στην περιοχή του μεσοκάραβου. Σε πολλά σημεία η ξύλινη επένδυση έχει παραμείνει.

– Την Παρασκευή μας ανακοινώθηκε ότι η επιτροπή δεν εξέτασε την αίτηση μας για λόγους οργανωτικούς, και δη επειδή δεν υπήρξε απαρτία των μελών της επιτροπής. Έτσι η έγκριση της αίτησης μας μετατέθηκε για την επόμενη Πέμπτη 4 Ιουνίου 2009. Δυο ημέρες πριν το τέλος της αποστολής. Το αποτέλεσμα ήταν η ομάδα μας, μετά από συλλογική απόφαση και μετά από συνεννόηση με τους χορηγούς μας, να συνεχίσει τις καταδύσεις συγκεντρώνοντας ολόκληρο το ενδιαφέρον της στην έρευνα του αγνώστου αεροσκάφους της Κέας.

– Χαρακτηριστικό της όλης υπόθεσης είναι το γεγονός ότι μετά την μετάθεση της εξέτασης της αίτησης μας από την επιτροπή του υπουργείου πολιτισμού, οι υπεύθυνοι της ΕΕΑ έγιναν άφαντοι. Άλλος έλειπε και άλλος βρισκόταν συνεχώς σε συνεδρίαση, η οποία δεν μπορούσε να διακοπεί και ποτέ δεν απάντησαν τηλεφωνικά, παρ΄ όλο που επανειλημμένα δώσαμε, πέραν του ενός, τους αριθμούς τηλεφώνων όπου θα μπορούσαν να μας βρουν. Μόνον η συμπαθέστατη γραμματέας της υπηρεσίας, απαντούσε με στωικότητα στις συνεχείς τηλεφωνικές μας κλίσεις.

Λίγα νομικά για έναν σύντομο επίλογο

Πολλά είναι τα θέματα τα οποία προκύπτουν από το «θολό» νομικό τοπίο του δικαίου ιδιοκτησίας και των καταδύσεων στην πατρίδα μας. Το ήδη ασταθές και μετέωρο καθεστώς της ιδιοκτησίας ναυαγίου, όπως αυτό αναφέρεται χωρίς να καθορίζεται επακριβώς από την UNESCO, ήδη από το 1984, φθάνει σε σημείο να παραπαίει όταν συμπληρωματικά και οι ίδιοι οι κρατικοί μηχανισμοί της Ελλάδας δεν αποσαφηνίζουν τους νομικούς όρους, ίσως φοβούμενοι τα υπάρχοντα νομικά κενά και τις εννοιολογικές οριοθετήσεις.

Πίντα στην αριστερή πλευρά του καμπουνιού.

Όχι μόνο το ελληνικό δίκαιο, αλλά και η πρωτόλεια σύμβαση για την προστασία της υποβρύχιας πολιτισμικής κληρονομιάς που εγκρίθηκε από την UNESCO στο Παρίσι το 2001, έχει και αυτή τα κενά της, έτσι π.χ. στο άρθρο 7, το οποίο καθορίζει την υποβρύχια πολιτιστική κληρονομιά μιας χώρας σε σχέση με την αιγιαλίτιδα ζώνη, αναφέρεται ότι:

«Κατά την άσκηση της κυριαρχίας τους, τα κράτη μέλη έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα να ρυθμίζουν και να επιτρέπουν τις δραστηριότητες που αφορούν την υποβρύχια πολιτιστική κληρονομιά στα χωρικά τους ύδατα».

Το γεγονός αυτό όμως αναιρείται στην συνέχεια με σημαντικά θέματα όπως αυτό της δικαιοδοσίας των 24 ναυτικών μιλίων, της υφαλοκρηπίδας, των ξένων πολεμικών πλοίων, τα οποία δεν υπόκεινται στην υποχρέωση να αναφέρουν την εύρεση ναυαγίου ή αρχαίων στο υπόλογο κράτος κλπ., με αποτέλεσμα όχι μόνο το ελληνικό κράτος να μην είναι σε θέση να ασκήσει κυριαρχία στα αντικείμενα που βρίσκονται στους βυθούς του, αλλά πολύ περισσότερο να μην είναι καν σε θέση να διευθετήσει την διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι αιτούντες για να καταδυθούν σε κάποια από τα αντικείμενα αυτά. Το αποτέλεσμα είναι ο περίφημος καταδυτικός νόμος 3709, που τόσο γιορτάστηκε, να έχει μεν ψηφισθεί από την ελληνική βουλή, αλλά να μην είναι εφαρμόσιμος λόγω των τεράστιων νομικών κενών που διέπουν το ελληνικό νομικό σύστημα σε σχέση με το διεθνές ναυτικό δίκαιο. Ένας από τους κύριους ερευνητές αυτού του θέματος είναι η κυρία Αναστασία Στρατή, εμπειρογνώμων του υπουργείου εξωτερικών και της ΕΧΑΕΘ (Επιτροπή Χορήγησης Άδειας Ερευνών Θαλάσσης), από την οποία ελπίζουμε στο μέλλον να αντλήσουμε κάποιες πληροφορίες σε σχέση με τα προαναφερόμενα θέματα, καθώς και σε σχέση με την δυνατότητα του ελληνικού κράτους να επιμεληθεί του νομικού καθεστώτος που αφορά τα νεώτερα ιστορικά αντικείμενα που βρίσκονται στους βυθούς της ελληνικής επικράτειας.

Μέχρι τότε είμαστε δυστυχώς υποχρεωμένοι, από την υπάρχουσα παραπαίουσα νομοθεσία, να αντιμετωπίσουμε κάθε ναυάγιο το οποίο δεν έχει ταυτοποιηθεί από τις κρατικές αρχές, σαν ένα εν δυνάμει άγνωστο ναυάγιο το οποίο χρίζει έρευνας εις τον αιώνα των αιώνων, κρατώντας την με κόπο ανακτηθείσα ιστορική αλήθεια κρυφή στο προσωπικό μας αρχείο.

Ευχαριστούμε που μας διαβάσατε,

η ομάδα του Αγνώστου Ναυαγίου της Κέας, πρώην S/S Burdigala, πρώην S/S Kaiser Friedrich